W budowie zająca charakterystyczną rzeczą jest to że ma on znacznie dłuższe nogi (skoki) tylne niż przednie, oczy osadzone całkowicie na bokach oraz uszy dłuższe od głowy. Skóra zająca pokryta jest kożuchem, który ma włos w zimie dłuższy i gęściejszy, w lecie krótszy i rzadszy. Kożuch zająca w lecie jest z wierzchu szarobrązowym na bokach żółtobrązowy, a na zadzie brązowo popielaty. Głowa zająca jest z przodu szarobrązowa, z boków jaśniejsza, uszy szarobrązowe, na zewnątrz popielate, a na końcach czarne. Pierś i podgardle rdzawe. Ogon krótki, od spodu biały, z wierzchu czarny. Oczy duże, brązowe. Skoki przednie rdzawe mają 5 palców, tylne skoki są od wewnątrz białe, zakończone 4 palcami.

Zając ma długość do około 75 cm, wysokość 30 cm, omyk długości 8-10 cm, skoki przednie 20 cm, tylne 36 cm, masę 3-6 kg. Maksymalny wiek zająca 8-10 lat.

Zając jest najpospolitszą u nas w kraju zwierzyną i można go spotkać zarówno w polu, jak i w lesie, na równinie i w górach. Zając przebywa najchętniej na polach żyznych, o wysokiej kulturze rolnej, równinnych, nie podmokłych, przeplatanych łąkami, lasami i krzakami. Zające nie lubią terenów bagiennych, a nawet podmokłych. Różnorodność upraw rolnych pomaga rozwojowi stanu liczbowego zajęcy ze względu na rozmaitość karmy.

Zając jest roślinożerny, żywi się trawą, koniczyną, burakami, marchwią, ziemniakami, kapustą, rzepakiem, seradelą i oziminami zbóż. Pietruszka, kapusta i buraki stanowią największy jego przysmak. W zimie kiedy pola przykryte są gruba warstwą śniegu lub cienkim, ale zlodowaciałym śniegiem, zające zachodzą w nocy do ogrodów i tam obgryzają głąby kapusty i korę z drzew owocowych, pączki drzew i krzewów. Zające przebywające w lesie żywią się roślinnością leśną, między innymi ziołami, pączkami drzew liściastych, miękką, soczystą korą, owocami drzew i krzewów, np. żołędziami, żarnowcem itp. Zające żerują nad wieczorem i wczesnym rankiem, a czasami również w nocy; w dzień wypoczywają w kotlinach.

Parkoty zajęcy zaczynają się - zależności od pogody - od połowy stycznia lub początku lutego i trwają do sierpnia, najintensywniej w maju i czerwcu. W okresie parkotu za jedną samicą biega często kilka samców. Parkoty odbywają się zarówno w nocy jak i w ciągu całego dnia. W czasie parkotów gachy prowadzą często zażarte boje, które polegają się na biciu przednimi skokami i drapaniu pazurami.

Zapłodniona samica koci się po około 42 tygodniach, dając od 2 do 4 młodych. Młode rodzą się dobrze wyrośnięte, owłosione i z otwartymi oczami. Żywią się przez okres 2-3 tygodni mlekiem matki. Matka nie troszczy się zbytnio o swoje maleństwa. Bardzo wcześnie pozostawia je same, przychodzi je karmić tylko 2-3 razy w nocy, a po 2-3 tygodniach całkowicie przestaje się opiekować się nimi. Młode do czasu wyrośnięcia żyją razem, a potem rozłączają się, nie odchodzą jednak zbytnio od miejsca urodzenia.

Wykot zajęcy odbywa się na powierzchni ziemi, w osłoniętej kotlinie. Rocznie samica może dać w sprzyjających warunkach 8-10 młodych w 2-4 miotach, ale znaczna część ginie na skutek nieodpowiednich warunków pogodowych, zatruć karmą lub działania szkodników. Zając jest pochodzenia azjatyckiego, pustynnego i dlatego jest bardzo wrażliwy na wilgoć i deszcz.